Circulaire waterhubs
- Locatie
- Gemeente Enschede
- Opdrachtgever
- Gemeente Enschede
- Ontwerper
- Universiteit Twente, Sportaal, Onderhoud Enschede, waterschap Vechtstromen, NTP
- Realisatie staat/jaar
- 2025
In Enschede wordt veel (drink)water gebruikt bij het onderhoud van de stad. Bijvoorbeeld als we sportvelden sproeien, bomen en planten watergeven en straten en pleinen schoonvegen. Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met hevige regenbuien en lange droge perioden. Water wordt schaarser.
Nu halen we water van 2 plekken aan de rand van de stad. De tankwagens rijden heen en weer van deze tappunten naar de plekken die ze water moeten geven. Hierbij komt veel CO2 vrij. Als we andere watertappunten kunnen gebruiken die dichter bij de plekken die water nodig hebben liggen maken we minder transportkilometers. Filters maken het mogelijk om op bepaalde plekken grond- en regenwater te gebruiken in plaats van drinkwater. Zo is het idee van circulaire waterhubs ontstaan.
Een samenwerking van gemeente Enschede, Onderhoud Enschede, Universiteit Twente, Saxion, NTP, Sportaal en waterschap Vechtstromen bracht de vraag naar en het aanbod van water beter in balans en ontwikkelde circulaire waterhubs. De hubs vangen lokaal water op en houden het vast, zodat we vervolgens kunnen gebruiken op plekken in de stad die water nodig hebben.
Neem de regenwaterkelder onder het gebouw van Onderhoud Enschede. Deze kan 170 m3 regenwater opvangen. Dit regenwater wordt gefilterd. Daarna gebruikt Onderhoud Enschede het om straten te vegen, onkruid weg te halen en drainageleidingen door te spoelen. Dankzij het regenwater uit de kelder besparen we per jaar meer dan een miljoen liter drinkwater.
De circulaire waterhubs verbeteren op verschillende manieren de klimaatbestendigheid van Enschede:
- Het regenwater dat lokaal wordt opgevangen en opgeslagen, stroomt niet naar lagere delen van de stad. Dit maakt daar de kans op wateroverlast tijdens extreme regenbuien kleiner.
- Het gebruik van regenwater, oppervlaktewater en gezuiverd grondwater bespaart drinkwater.
- De watertappunten zijn dichter bij de gebruikslocaties dan de tappunten aan de randen van de stad. De tankwagens rijden minder kilometers wat ook zorgt voor een lagere CO2-uitstoot.
Waterhubs
In Enschede zijn nu 4 waterhubs:
- Regenwaterkelder bij Onderhoud Enschede
- Stokhorstvijver aan de Noord Esmarkerrondweg
- Grondwaterzuivering Hulsmaatstraat 5
- Regenwaterbassins bij de kwekerij van DCW
Daarnaast zijn er nieuwe hubs in ontwikkeling. Dit zijn twee grond- en regenwatertanks bij Onderhoud Enschede aan de Vlierstraat. En een tank op sportpark Vogido die regenwater van het dak en de parkeerplaats opvangt. En ook drainagewater dat bij regen onder de sportvelden vrijkomt.
In de stad ligt een rioolsysteem dat regenwater verzamelt, transporteert en tijdelijk buffert. Als het heel hard regent wordt het regenwater op verschillende plekken in de stad in ondergrondse bakken tijdelijk opgevangen. Nu wordt dit water binnen een dag afgevoerd naar bijvoorbeeld een beek. Zo komt er weer ruimte in het bassin voor de volgende regenbui. We onderzoeken of we een deel van het water langer in de bak kunnen laten zodat we dit water kunnen gebruiken voor het onderhoud van de stad.
Aan de Thomas de Keijzerstraat wordt een ruime ondergrondse bak aangelegd. Deze maken we dan meteen geschikt om water uit te tappen.
Dashboard
Universiteit Twente ontwikkelde een dashboard voor de waterhubs. Een dashboard toont real-time de beschikbaarheid van water, de waterkwaliteit en hoeveel water er verbruikt wordt. Dit helpt chauffeurs de beste watertaplocatie te vinden. De chauffeur vult in waarvoor hij water nodig heeft, bijvoorbeeld voor bomen watergeven of straten schoonvegen. Afhankelijk van het doel, zijn locatie en de actuele beschikbaarheid van water krijgt hij de beste taplocatie aangeraden. Zo zien chauffeurs de meest efficiënte route naar een tappunt.
Het dashboard geeft ook inzicht in wat de beschikbaarheid, kwaliteit en het verbruik van water is over een bepaalde periode. Zo is de impact van de waterhubs gemakkelijk te monitoren.
Waterkwaliteit
De kwaliteit van water is belangrijk om te meten. Niet ieder type water kan overal voor worden ingezet. Het water om straten schoon te vegen moet van een betere kwaliteit zijn dan het water voor bomen. Kleine vuildeeltjes in het water kunnen namelijk de spuitmonden van de veegwagens beschadigen. Ook moet het water gezond genoeg zijn voor mensen als ze de waternevel inademen. En als er per ongeluk chemisch vervuild water in de waterhub terechtkomt dan mag dit natuurlijk niet verder verspreid worden in de stad.
Samenwerking
In dit project werken gemeente Enschede en Onderhoud Enschede samen met verschillende partners:
- Sportaal is eigenaar van de sportvelden die worden besproeid met circulair water uit de waterhubs
- Waterschap Vechtstromen beheert het peil van de Stokhorstvijver
- DCW beheert de regenwaterbassins bij de kwekerij
- NTP beheert de grondwaterzuivering
- Universiteit Twente en met name de opleiding Creative Technology heeft de software en het dashboard ontwikkeld. Ook zullen er onderzoekstrajecten aan dit project worden gekoppeld. Denk hierbij aan het ontwikkelen van innovatieve meetsystemen om het gebruik van watertanks live te meten. Of sensoren die de kwaliteit van stromend water kunnen meten, waarvoor tot nu toe vaak handmatige handelingen nodig waren
- Saxion levert expertise op de waterkwaliteit
Contactpersoon voor de Circulaire Waterhubs is Corinne Daemen.
c.daemen@enschede.nl en 06-48435538