Stadsbeek
- Locatie
- Enschede
- Opdrachtgever
- Gemeente Enschede, het Waterschap, de Provincie, de woningcorporaties en bewoners.
- Realisatie staat/jaar
- 2015 - 2021

Het project Stadsbeek pakt de overlast van grondwater en regenwater in de wijken Pathmos en Stadsveld aan. Tegelijkertijd is de omgeving van de beek aangepast aan het toekomstige klimaat door bijvoorbeeld meer bomen en planten in de straat. Deze Enschedese klimaataanpak houdt de stad gezond en aantrekkelijk om in te leven, nu en in de toekomst. De gemeente Enschede werkt in dit project samen met het Waterschap, de Provincie, de woningcorporaties en bewoners.
Drie maatregelen om waterproblemen aan te pakken
Om de waterproblemen in één keer goed aan te pakken zijn er drie maatregelen getroffen:
- we hebben drainageleidingen aangelegd om de grondwaterstand te verlagen
- we hebben een beek aangelegd op de plek waar hij vroeger ook ongeveer liep. De beek voert regenwater en grondwater af.
- we hebben bergingsplekken gemaakt waar het regenwater langer wordt vastgehouden.

Aanpak
In de wijken Pathmos en Stadsveld is sprake van overlast door hoog grondwater en van overlast bij zware regen. Om een goed beeld te krijgen van de problemen, heeft de gemeente Enschede eerst een enquête gehouden, 75 huisbezoeken afgelegd en een grondboring uitgevoerd. Tijdens drie bijeenkomsten voor omwonenden werd informatie over het project Stadsbeek gegeven.

Vervolgens is de beek in verschillende fases aangelegd. In het deel Bruggertstraat-Rembrandtlaan zijn een grote scholengemeenschap en zes grote flatgebouwen afgekoppeld. Ook zijn er prachtige klimaatadaptieve binnentuinen aangelegd waar parkeren, recreëren, water bergen en spelen hand in hand gaan. In de B.W. ter Kuilestraat en de Elferinksweg zijn aanliggende huizen afgekoppeld. Ook in omringende straten werden huizen afgekoppeld. Het Pinkeltjesplein is omgetoverd tot waterplein dat onder mag lopen als het extreem hard regent. Het schoolplein van basisschool Het Stadsveld is vergroend.
Het totale project nam ongeveer vijf jaar in beslag.

Klimaat Actieve Stad
Project Stadsbeek is een voorbeeld van de ‘Klimaat Actieve Stad’. Naast de aanpak van problemen verhoogt de Stadsbeek de leefbaarheid in de stad en de klimaatbestendigheid tegen wateroverlast en hittestress. De Stadsbeek brengt
verkoeling in de stad door verdamping, aanvoer van koel water en groen op de oevers. De werkwijze van het project Stadsbeek is als concept uitstekend te gebruiken in andere steden. Het laat zien dat de ‘Klimaat Actieve Stad’ als totaalconcept werkt en inspireert.

CATCH
Voor de aanleg van het Pinkeltjesplein kregen we subsidie van de Europese Unie. We nemen namelijk deel aan project CATCH waarin we samenwerken met andere middelgrote, Europese steden. Samen zoeken we naar manieren om onze omgeving klimaatadaptief te maken en onze inwoners bewust te maken van het weer van de toekomst.
Met onze partners hebben we een beslishulp (Decision support tool – meer informatie staat op deze Engelstalige website) ontwikkeld die gemeentes kunnen gebruiken om hun stad of dorp aan te passen aan het veranderende klimaat. Met de beslishulp krijgen gemeentemedewerkers inzicht in wat ze al gedaan hebben op het gebied van klimaatadaptatie en wat ze nog kunnen doen. Ook helpt het om te bepalen waarop gefocust moet worden, welke aanpassingen zinvol zijn en welke stappen genomen moeten worden. De beslishulp helpt dus in het maken van een klimaatadaptatiestrategie voor de lange termijn.

Pinkeltjesplein
Het Pinkeltjesplein is ontworpen samen met omwonenden. Het heeft een speelplek voor kinderen en de Stadsbeek loopt erdoorheen. Als het extreem hard regent, kan de beek buiten zijn oevers treden en kunnen plekken op het Pinkeltjesplein tijdelijk het water opvangen. Zo voorkomen we dat het water op straat of in de huizen komt. De bomen en planten op het plein helpen tegen hittestress. Als het heel warm is, zorgen ze voor verkoeling. De vele bloemen zijn goed voor dieren als insecten en vlinders. En ze maken de buurt aantrekkelijker!

Onderzoek Universiteit Twente
Tijdens de aanleg van de Stadsbeek en toen het project klaar was heeft de Universiteit van Twente onderzoek uitgevoerd. Er is onderzocht wat de relatie is tussen het betrekken van bewoners bij de aanleg van de Stadsbeek en hun motivatie om zelf hun eigen tuin en woning klimaatbestendiger te maken. Eerst verzamelden de onderzoekers de verschillende manieren om inwoners te betrekken en te laten meedoen. De resultaten zijn te lezen in het eerste rapport van dit onderzoek. Daarna hebben ze bewoners gevraagd welke manieren zij zich konden herinneren, wat ze daarvan vonden en of ze zelf ook iets hebben aangepast aan hun huis of tuin. Het tweede rapport gaat over deze enquête.